Jeszcze 43 dni do – wyznaczonych na 21 października – wyborów samorządowych, które przebiegać będą według nowych zasad, dotyczących zarówno samego przebiegu wyborów, zgłaszania kandydatów, jak i funkcjonowania samorządów
Wybory na każdy szczebel władzy regulują osobne przepisy. Samorządowa ordynacja wyborcza reguluje sprawy związane z wyborami rad gmin, rad powiatów oraz sejmików wojewódzkich.
Dłuższa kadencja
Największa zmiana w ordynacji wyborczej 2018 dotyczy kadencji prezydentów i burmistrzów oraz wójtów. Otóż zgodnie z nowymi przepisami, na najwyższym stanowisku w gminie zasiadać można będzie przez maksymalnie dwie kadencje, ale kadencja została wydłużona z 4 do 5 lat. Prawo nie działa wstecz, toteż dwie kadencje wójtów, burmistrzów i prezydentów liczone będą dopiero od wyborów samorządowych 2018, bez względu na to, jak długo dana osoba piastowała wcześniej to samo stanowisko. Nowa ordynacja wyborcza wydłuża również kadencje rad gminnych i powiatowych do pięciu lat.
Wybory proporcjonalne czy okręgi jednomandatowe?
Po zmianach związanych z jednomandatowymi okręgami wyborczymi w 2014 roku, ordynacja wyborcza 2018 wprowadza ponownie prawie wszędzie wybory proporcjonalne. Wyjątkiem są małe gminy do 20 tys. mieszkańców. Tam ponownie kandydaci będą wybierani w jednomandatowych okręgach wyborczych.
Ograniczenia
Wybory samorządowe 2018 podlegają nowelizacji ordynacji wyborczej również pod względem kandydatów do rad gmin i powiatowych. Dotychczas każdy komitet mógł zgłosić dwa razy więcej kandydatów, niż było miejsc w radzie. W konsekwencji, szczególnie w większych miastach, wyborcy nie mieli szans poznać wszystkich kandydatów. Ordynacja wyborcza 2018 wprowadza limit – wystawić można dwóch kandydatów więcej, niż jest mandatów. Kolejne ograniczenie, związane z kandydowaniem, dotyczy osób ubiegających się o stanowisko wójta, burmistrza czy prezydenta miasta. Nie mogą jednocześnie tworzyć sobie „furtki bezpieczeństwa”, kandydując do rady powiatu lub sejmiku województwa.
Głos ważny
Do tej pory, jeśli na karcie do głosowania pojawiły się inne znaki niż „krzyżyk” obok nazwiska kandydata, głos uznawano za nieważny. Mogły to być dowolne rysunki czy linie, dopisane kolejne nazwiska itp. Ordynacja wyborcza 2018 definiuje jako ważny głos, jeśli na karcie pojawiają się przynajmniej dwie przecinające się linie.
Dwie komisje
Do tej pory w każdym lokalu pracowała obwodowa komisja wyborcza, której zadaniem było sprawdzenie, czy wszystko w lokalu jest przygotowane do głosowania zgodnie z przepisami, przeprowadzenie głosowania oraz liczenie głosów. Członkowie komisji często siedzieli w lokalach wyborczych do późnej nocy. Od wejścia w życie znowelizowanej ordynacji wyborczej, komisje będą dwie w każdym lokalu wyborczym – pierwsza będzie czuwała nad prawidłowym przebiegiem głosowania, a zadaniem drugiej będzie liczenie głosów po zamknięciu lokali.
Terminy
Do 17 września poznamy wszystkich kandydatów na radnych w wyborach do rad gmin, powiatów i sejmików województw, a do 26 września muszą być znane nazwiska wszystkich kandydatów na wójtów, burmistrzów i prezydentów.
Str. 4 w numerze 345 tygodnika „Noworudzianin” dostępny w archiwum.
Numer 345
7-13 września 2018 r.
