W poniedziałek 26 listopada, w Nowej Rudzie, uroczyście obchodzono 90-lecie powstania Związku Sybiraków
W 1921 r. powstał Niezależny Akademicki Związek Sybiraków skupiający młodych ludzi urodzonych na Syberii. W Katowicach żołnierze 5 Dywizji Syberyjskiej utworzyli w 1926 Zrzeszenie Sybiraków. W 1928 r.
powstał Związek Sybiraków. Podczas zjazdu 1 lipca 1928 r. nadano godność członków honorowych związku jednogłośnie m.in. Józefowi Piłsudskiemu. Po II wojnie światowej reaktywacja Związku Sybiraków nie była możliwa z powodów politycznych. W 1988 r. grono osób z Ryszardem Reiffem na czele, opracowało statut stowarzyszenia. Rejestracja ogólnopolskiego Związku Sybiraków została dokonana 17 grudnia 1988 r.
Na uroczystość zorganizowaną w Miejskim Ośrodku Kultury w Nowej Rudzie przybyli goście, członkowie Związku Sybiraków, samorządowcy. Gościem specjalnym był Kazimierz Krzysiak, 96-letni sybirak, żołnierz 1 Dywizji Piechoty im. Tadeusza Kościuszki w dywizjonie artylerii przeciwpancernej, mieszkaniec Dzikowca. Specjalnie przygotowane na tę uroczystość pamiątkowe medale – za wsparcie i pomoc noworudzkim sybirakom – otrzymali: Monika Wielichowska, Poseł na Sejm RP, Tomasz Kiliński, burmistrz miasta Nowa Ruda, Andrzej Behan, przewodniczący Rady Miejskiej w Nowej Rudzie, Bożena Sołek-Muzyka, przewodnicząca Rady Gminy Nowa Ruda, Wojciech Kołodziej, dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Nowej Rudzie, Dariusz Chojecki, dyrektor Szkoły Podstawowej Nr 6 w Nowej Rudzie-Drogosławiu, Tadeusz Długosz, założyciel noworudzkiego Koła Związku Sybiraków, Ewelina Martyna-Dybek, nauczycielka historii w SP Nr 6 w Drogosławiu, Krystyna Gara, Olga Frydrych, Józef Łukaszczyk, Kazimierz Sobaszek oraz Stanisław Mróz, redaktor naczelny i wydawca tygodnika „Noworudzianin”.
– Uczestniczymy w spotkaniach w szkołach i uroczystościach, wydajemy wspomnienia, robimy co możemy, aby promować prawdę historyczną – mówi Irena Dąbek, prezes Zarządu Związku Sybiraków Koło w Nowej Rudzie. – To dla nas wszystkich ciągle żywe wspomnienia trudów tamtych dni, biedy, nędzy, ludzkich tragedii, strasznych zim. Jednakże wiara była bardzo ważnym elementem naszej codzienności, która pozwoliła nam przetrwać – wspomina.
Pani Irena opowiada barwnie i ciekawie, jakby to było wczoraj. Z uwagą słucham wspomnień o wydarzeniach wpisanych w srogą, syberyjską tajgę, ale również o trudnych powrotach do ojczyzny, czy latach PRL-u, kiedy sybiraków traktowano jak ludzi drugiej kategorii. Na naszej stronie internetowej (www.noworudzianin.pl) możemy wysłuchać pierwszej części wywiadu.
Noworudzkie koło sybiraków liczy 160 członków, z czego 120 osób, to są świadkowie syberyjskich wydarzeń.
– Kiedy organizowaliśmy miejscowe Koło Związku Sybiraków w latach 1989-1990, to zweryfikowaliśmy wówczas ok. 430 osób. Na początku mieliśmy problem, żeby się pomieścić – wspomina z uśmiechem Irena Dąbek. – Satysfakcją dla nas jest, jak coś nam się uda, możemy przekazywać swoją historię młodym, kolejnym pokoleniom. Pielęgnujemy pamięć o tych wydarzeniach. Zdajemy sobie sprawę, że czas jest dla nas nieubłagany, ale trzymamy się i dajemy radę – dodaje.
Zarówno walka z bronią w ręku na wielu frontach jak i codzienna walka zwykłych ludzi o przetrwanie, zachowanie wiary, języka, patriotyzmu, umiłowania ojczyzny, tradycji, prawdy, historii, stała się niewątpliwie przyczynkiem do odzyskania niepodległości. Warto o tym pamiętać nie tylko w setną rocznicę wolnej Polski, zaś opowieści sybiraków i innych świadków tej walki, warto słuchać, czytać o nich wielokrotnie i pielęgnować pamięć, szczególnie, gdy ich już zabraknie. Jak głosi napis – cytat Georga Santayany, amerykańskiego filozofa i pisarza – umieszczony w obozie koncentracyjnym w Auschwitz: „Kto nie pamięta historii skazany jest na jej ponowne przeżycie”. Pamiętajmy!
Pani Irena jest prezesem noworudzkiego Koła Związku Sybiraków od 1996 roku. Już na wiosnę, noworudzkie Koło Związku Sybiraków będzie świętować 30 rocznicę działalności. Życzymy wszystkim Sybirakom zdrowia, wytrwałości oraz wielkiego szacunku i życzliwości od innych.
Str. 7 w numerze 358 tygodnika „Noworudzianin” dostępnym w archiwum.
Numer 358
7-13 grudnia 2018 r.
