Trwający okres przedświąteczny jest czasem szczególnym dla Polaków. Jest to czas przygotowań do obchodzenia w gronie rodziny świąt Bożego Narodzenia, a tym samym nierozerwalnie związany z tradycją sprzedaży żywego karpia. Ponadto z okresem przedświątecznym wiąże się również wzmożona sprzedaż choinek naturalnych, przy czym niestety nie zawsze pochodzą one z legalnego źródła.
W związku z okresem poprzedzającym Święta Bożego Narodzenia oraz kwestią związaną ze sprzedażą żywego karpia w placówkach handlowych, uprzejmie przedstawiam Państwu informację na temat regulacji prawnych zawartych w tym zakresie.
Ustawowy przepis na świątecznego karpia.
Karpie, jako zwierzęta kręgowe podlegają ochronie przewidzianej w przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ochronie zwierząt (Dz.U. z 2019 r poz. 122 z późn. zm). W sytuacji dystrybucji żywych, w szczególności zastosowanie będą miały następujące przepisy ustawy:
– art. 1 ust. 1 „zwierzę, jako istota żyjąca, zdolna do odczuwania cierpienia, nie jest rzeczą. Człowiek jest mu winien poszanowanie, ochronę i opiekę.”
– art. 6 mówiący o zakazie nieuzasadnionego i niehumanitarnego zabijania zwierząt oraz znęcania się nad zwierzętami;
– art. 33 ust. 1 a oraz art. 34 ust. 4 – określający warunki dopuszczalności uśmiercania zwierząt
Artykuł 5 Ustawy o ochronie zwierząt stanowi o tym, że „każde zwierzę wymaga humanitarnego traktowania”. Humanitarne traktowane polega na uwzględnieniu potrzeb zwierzęcia oraz zapewnianiu mu opieki i ochrony. Żywym rybom należy zapewnić właściwe warunki bytowania, a więc możliwość egzystencji zgodnie z potrzebami gatunkowymi. Ponadto, należy zawsze wyeliminować cierpienie i stres zwierzęcia. Z uwagi na to, że naturalnym środowiskiem ryb jest woda, humanitarne traktowanie żywych ryb polega na przetrzymywaniu i transportowaniu ich w pojemnikach z wodą. Transport żywych karpi w ich nienaturalnym środowisku m.in. w pojemnikach bez wody lub w szczelnie zamkniętej foliowej torbie foliowej, która bezpośrednio przylega do skóry ryby będzie wyczerpywał znamiona znęcania się nad zwierzęciem określonego w art. 6 ust. 2 pkt. 6 Ustawy o ochronie zwierząt.
Znęcanie się nad zwierzęciem to świadome zadawanie lub dopuszczanie do zadawania bólu i cierpienia, a więc również przetrzymywanie żywych ryb lub ich transportowanie w warunkach uniemożliwiających oddychanie. Ustawodawca za popełnienie takiego czynu zabronionego przewidział karę pozbawienia wolności do 3 lat (art. 35 ust. 1a Ustawy o ochronie zwierząt), natomiast w przypadku działania ze szczególnym okrucieństwem lub w przypadku śmierci zwierzęcia, przewidziana jest kara surowsza – pozbawienie wolności do lat 5.
Zgodnie z orzecznictwem Sądu Najwyższego, który w wyroku z dnia 13 grudnia 2016 roku – sygn.akt. II KK 281/16 wskazał, iż „transportowanie i przetrzymywanie ryb w pojemnikach pozbawionych wody, czy też przenoszenie ich w workach foliowych nie jest humanitarnym traktowaniem zwierzęcia i może wyczerpywać znamiona znęcania się nad nim”.
Analizując powyższe należy wskazać, że w placówkach handlowych oferujących do sprzedaży żywe ryby powinny one być przetrzymywane w pojemnikach wypełnionych wodą, a zgodnie z Wytycznymi Głównego Lekarza Weterynarii w postępowaniu z żywymi rybami konsumpcyjnymi będącymi przedmiotem sprzedaży detalicznej, w razie sprzedaży żywych karpi sposób ich pakowania musi uwzględniać dobrostan zwierząt oraz wykluczać narażanie na niepotrzebne cierpienie. Główny Lekarz Weterynarii zaleca w Wytycznych także, aby uśmiercanie ryb odbywało się w sposób humanitarny, w miejscu do tego wydzielonym, czyli takim do którego dostęp i udział osób postronnych będzie ograniczony (np. przenośna ścianka, parawan) lub całkowicie wykluczonym (np. namiot zewnętrzny). W kontekście powyższego uśmiercanie zwierząt kręgowych (m.in. ryb) przy udziale dzieci lub w ich obecności jest przestępstwem określonym w art. 35 ust. 1 Ustawy o ochronie zwierząt.
Nadzór nad zapewnieniem prawidłowych warunków sprzedaży żywych ryb sprawuje Powiatowy Lekarz Weterynarii, a także Państwowa Inspekcja Sanitarna. Ponadto w zakresie ochrony zwierząt organizacje społeczne, których statutowym celem działania jest ochrona zwierząt.
Choinka piękna jak las.
W okresie przedświątecznym następuje wzmożona sprzedać choinek naturalnych. Nie zawsze jednak sprzedawcy oferują klientom choinki pochodzące z legalnego źródła.
Poruszając kwestie związane z pozyskiwaniem choinek, z wyłączeniem sytuacji związanych z ich legalną wycinką i dystrybucją wskazać należy, że zgodnie z treścią art. 120 Kodeksu Wykroczeń odpowiedzialności karnej podlega ten, kto w celu przywłaszczenia dopuszcza się wyrębu drzewa w lesie albo kradnie i przywłaszcza sobie z lasu drzewo wyrąbane lub powalone, jeżeli wartość drzewa nie przekracza 500 złotych – Sąd ma możliwość zastosowania wobec obwinionego karę aresztu do 30 dni, kary ograniczenia wolności lub kary grzywny do 5000 złotych. Dodatkowo Sąd orzeka nawiązkę na rzecz pokrzywdzonego i w przypadku skazania, jeżeli ukradzione lub przywłaszczone drzewo nie zostało odebrane, orzeka się obowiązek zapłaty jego równowartości.
Jeżeli natomiast wartość drzewa przekroczy kwotę 500 złotych sprawca czynu podlega odpowiedzialności karnej z art. 290 Kodeksu Karnego zagrożone karą pozbawienia wolności od 3 miesięcy do 5 lat.
Zakup choinki pochodzącej z kradzieży lub przywłaszczenia, w zależności od wartości tego mienia, może stanowić podstawę do pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności za tzw. paserstwo, odpowiednio unormowane w art. 122 Kodeksu Wykroczeń (wartość nie przekraczająca 500 zł) lub art. 291 Kodeksu Karnego. Przy czym należy pamiętać, że przy określaniu wartości utraconego mienia nie bierze się pod uwagę kwoty za jaką osoba „okazyjnie” kupiła daną rzecz, a wartość wskazaną przez pokrzywdzonego lub wynikającą z wartości tzw. rynkowej.
Kodeks Wykroczeń reguluje również zachowania niezgodne z prawem polegające na tym, że kto:
– wycinana gałęzie, korzenie, krzewy, niszczy, uszkadza, albo karczuje pniaki
– zabiera wyrąbane gałęzie, korzenie, krzewy albo wykarczowane pniaki
z nienależącego do niego lasu podlega karze grzywny – art. 148 Kodeksu Wykroczeń.
Nie zawsze oferowane do sprzedaży choinki będą pochodziły z lasu, bowiem sprawcy czynów zabronionych mogą nielegalnie pozyskiwać drzewka z różnych źródeł: np. w wyniku kradzieży z prywatnych choinkowych plantacji. Konsekwencją kradzieży drzewa poza lasem – w zależności od jego wartości – może być odpowiedzialność z art. 119 Kodeksu Wykroczeń lub przestępstwo z art. 278 Kodeksu Karnego.
Choinka z przydomowego ogródka zaoferowana do sprzedaży również może być niezgodna z przepisami. Tym razem wchodzimy w obszar działania ustawy o ochronie przyrody (Dz.U. z 2018 r poz. 1614 z poźn. zm). Wycięcie drzewa z terenu nieruchomości musi być poprzedzone uzyskaniem zezwolenia uzyskanym od wójta lub burmistrza miasta, a za niedopełnienie obowiązku przepisy przewidują administracyjną karę pieniężną. Należy w tym miejscu zaznaczyć, że ustawodawca wskazał przypadki, kiedy na usunięcie drzew lub krzewów rosnących na nieruchomościach, nie wymaga się zezwolenia, stanowią one własność osób fizycznych i są usuwane na cele niezwiązane z prowadzeniem działalności gospodarczej.
Przy tej okazji wskazać wypada, że oferowanie choinek do sprzedaży powinno odbywać się zgodnie z przepisami regulującymi prowadzenie działalności gospodarczej i handlowej – a także w miejscach do tego wyznaczonych. Sprzedaż bez zezwolenia lub koncesji wyczerpuje znamiona wykroczenia z art. 60 Kodeksu Wykroczeń i przewiduję karę ograniczenia wolności lub karę grzywny.
Drodzy Państwo, nadleśnictwa na terenie powiatu wskazują miejsca sprzedaży choinek pochodzących z Lasów Państwowych, pozyskiwanych z plantacji choinkowych lub wykonanych przerzedzeń pielęgnacyjnych, gdzie legalnie można nabyć świąteczne drzewka.
Muszę w tym miejscu odnieść się jeszcze do kwestii samego transportu choinki, bowiem w większości przypadków to przedmioty o większych gabarytach. Sposób umieszczania ładunku na pojeździe uregulowany został w przepisach ustawy Prawo o ruchu drogowym w art. 61 (Dz.U z 2018 r poz. 1990, z późn. zm.)
Funkcjonariusze oraz pracownicy Komisariatu Policji w Nowej Rudzie życzą wszystkim mieszkańcom miasta i gminy Nowej Rudy oraz miasta i gminy Radków, bezpiecznych, spokojnych i rodzinnych Świąt Bożego Narodzenia oraz pomyślności w nadchodzącym Nowym Roku.
